Grafiek - Zeefdrukken

De zeefdruk is een verfijnde vorm van sjabloondruk of doordrukmethode. Aanvankelijk werden met deze techniek stoffen bedrukt met plantaardige Inkten. Een zeefdruk is een prent die met behulp van een op de zeef (van zijde, gaas, nylon, metaalglas e.d.) aangebrachte sjabloon is gedrukt. De sjabloon kan zowel met de hand, mechanisch of fotografisch zijn aangebracht. Bij andere technieken zoals de ets, litho of houtsnede staat de voorstelling altijd in spiegelbeeld, bij de zeefdruk is dat niet zo. Bovendien kan ook op andere materialen dan papier worden gedrukt. Zeefdruk maakt het door de relatief grote laagdikte mogelijk om zwaardere en fellere tinten te bereiken. Deze eigenschap van zeefdruk maakt het procédé geliefd voor kunstdruk. Een zeefdruk is gemakkelijk herkenbaar aan het feit dat de inkt op het papier ligt. Verder kan er dekkend over andere kleuren worden gedrukt en is er geen 'moet' (een afdruk van de drukvorm) te zien. Uitgeknipte sjablonen worden vastgezet onder een stoffen gaas dat op een raamwerk gespannen is. Het papier wordt vlak onder de onderkant van de zeef en de sjablonen gelegd. Over de bovenkant van de zeef wordt inkt aangebracht en met een rubberen blad (de rakel) wordt deze inkt door de zeef heen gedrukt. De afbeelding op de zeefdruk bestaat uit alles dat niet door een sjabloon werd afgedekt. Elke nieuwe Kleur van de zeefdruk betekent het opnieuw afdekken van de vormen die je niet gedrukt wilt hebben. Door de variatie van dikte van het gaas kan de dikte van de inktlaag beïnvloed worden. Hierdoor is het mogelijk b.v. dekkende kleuren te drukken (grof gaas) Maar ook fijne rasters (met fijn gaas). Met een penseel kunnen sjablonen ook direct op de zeef worden aangebracht; daarvoor worden afdekmaterialen gebruikt zoals Arabische gom of Sericol. Dit zijn producten op waterbasis; inkten op oliebasis worden erdoor afgestoten. De tekening op de zeef houdt dus de inkt tegen, en komt als het ware negatief op het papier. Bij een derde methode wordt een strakgespannen gaas voorzien van een lichtgevoelige emulsie. Op deze emulsie wordt na droging een betekende folie aangebracht, waarvan de afbeelding geen licht doorlaat. Vervolgens wordt het geheel belicht. De afbeelding wordt gehard tijdens dat proces van belichting, waarna de overtollige delen met water kunnen worden uitgespoeld. Bij het zeefdrukken wordt een zogenaamde vacuümtafel gebruikt, die het papier tijdens het drukken op de plaats houdt. In het zeefraam wordt inkt gegoten die onder gelijkmatige druk met een rakel over de zeef wordt getrokken, zodat de Inkt door de zeef heen op het papier terecht komt. De zeefdruk geldt als het drukproces van de 20steeeuw, hoewel de Chinezen deze vorm van sjabloondrukken waarschijnlijk al in een ver verleden uitgevonden hadden. Het commerciële gebruik begon echter in Nederland pas na 1950 grote vormen aan te nemen. Men startte toen met deze techniek om materialen te bedrukken waarvan men altijd had aangenomen dat dit niet mogelijk zou zijn. Maar zeefdruk bleek zeer breed toepasbaar te zijn.


Terug